سنسور اکسیژن یکی از اجزای حیاتی سیستم کنترل موتور خودرو است که نقش بسزایی در تعیین نسبت هوا به سوخت و در نتیجه عملکرد صحیح موتور ایفا می‌نماید. با این حال، این قطعه نیز مانند سایر قطعات خودرو، مستعد خرابی و بروز اختلال در عملکرد می‌باشد. در این مطلب از امداد خودرو ایلام، به بررسی جامع علائم خرابی سنسور اکسیژن، دلایل بروز این مشکل و همچنین راهکارهای پیشگیری از خرابی زودهنگام این قطعه خواهیم پرداخت.
تعداد سنسورهای اکسیژن در خودروهای مختلف متفاوت است و معمولاً به عوامل متعددی از جمله سال ساخت، مدل خودرو و نوع موتور بستگی دارد. در خودروهای جدیدتر، اغلب دو سنسور اکسیژن وجود دارد: یکی قبل از مبدل کاتالیزوری و دیگری بعد از آن. برخی خودروها نیز ممکن است بیش از دو سنسور اکسیژن داشته باشند.
دلایل خرابی سنسور اکسیژن
یکی از اصلی‌ترین دلایل خرابی سنسور اکسیژن، پایان عمر مفید آن است. عموماً عمر مفید یک سنسور اکسیژن بین 50 تا 160 هزار کیلومتر متغیر بوده و به عوامل مختلفی همچون شرایط کارکرد خودرو و کیفیت سوخت مصرفی بستگی دارد.
سنسور اکسیژن به دلیل قرارگیری در مسیر گازهای خروجی از موتور، مستعد آلودگی توسط مواد مختلفی مانند مایع خنک‌کننده، روغن موتور و رسوبات است. این آلودگی‌ها می‌توانند عملکرد سنسور را مختل کرده و به تدریج باعث خرابی آن شوند.
گازهای خروجی از موتور معمولاً دمای بسیار بالایی دارند. اگر این دما از حد مجاز تجاوز کند، می‌تواند به سنسور اکسیژن آسیب رسانده و عمر مفید آن را کاهش دهد. استفاده از بنزین با کیفیت پایین که حاوی گوگرد و سرب بیشتری است نیز می‌تواند باعث ایجاد رسوبات روی سطح سنسور شده و عملکرد آن را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم خرابی سنسور اکسیژن
یکی از اولین نشانه‌های خرابی سنسور اکسیژن، روشن شدن چراغ هشدار (چک) موتور است. این چراغ به طور کلی نشان‌دهنده وجود یک مشکل در سیستم الکتریکی خودرو می‌باشد. با این حال، روشن شدن این چراغ لزوماً به معنای خرابی سنسور اکسیژن نیست و ممکن است دلایل دیگری نیز داشته باشد.
در صورتی که خودرو علاوه بر روشن شدن چراغ هشدار، علائم دیگری نیز از خود نشان دهد، احتمال خرابی سنسور اکسیژن بسیار افزایش می‌یابد. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
نوسانات عملکرد موتور: بروز مشکلاتی مانند ریپ زدن، عدم یکنواختی در دور آرام، خام‌سوزی و کاهش قدرت موتور می‌تواند نشانه‌ای از خرابی سنسور اکسیژن باشد. این سنسور نقش مهمی در تنظیم نسبت هوا به سوخت در موتور ایفا می‌کند و خرابی آن باعث اختلال در عملکرد موتور می‌شود.
افزایش مصرف سوخت: یکی دیگر از عواقب خرابی سنسور اکسیژن، افزایش غیرعادی مصرف سوخت است. زمانی که سنسور اکسیژن به درستی کار نکند، مقدار سوخت تزریقی به موتور افزایش یافته و در نتیجه خودرو سوخت بیشتری مصرف می‌کند.
بوی گوگرد از اگزوز: وجود سوخت اضافی در موتور که ناشی از خرابی سنسور اکسیژن است، باعث ایجاد بوی گوگرد یا تخم‌مرغ گندیده از اگزوز می‌شود.
خروج دود سیاه از اگزوز: یکی از عواقب مهم خرابی سنسور اکسیژن، خروج دود سیاه‌رنگ از اگزوز خودرو است. سنسور اکسیژن وظیفه دارد تا نسبت هوا به سوخت را در موتور به صورت دقیق تنظیم کند. در صورت خرابی این سنسور، مقدار سوخت اضافی به موتور تزریق می‌شود که در نتیجه آن، سوخت به طور کامل نسوخته و به صورت دوده از اگزوز خارج می‌شود. این امر علاوه بر افزایش آلودگی هوا، نشان‌دهنده عملکرد نادرست موتور است.
کاهش شتاب و قدرت موتور: خرابی سنسور اکسیژن می‌تواند بر روی عملکرد کلی موتور تاثیر گذاشته و باعث کاهش شتاب و قدرت آن شود. این سنسور اطلاعات لازم را به واحد کنترل موتور (ECU) ارسال می‌کند تا ECU بتواند زمان جرقه‌زنی شمع‌ها را بهینه کند. در صورت خرابی سنسور، این تنظیمات به هم ریخته و موتور قادر به تولید حداکثر قدرت خود نخواهد بود. در نتیجه، هنگام فشار دادن پدال گاز، خودرو شتاب مورد انتظار را نداشته و احساس کندی خواهد کرد.
راهکارهای پیشگیری از خرابی زودهنگام سنسور اکسیژن
کنترل سطح روغن موتور : پایین بودن سطح روغن می‌تواند باعث افزایش دمای موتور و در نتیجه آسیب به سنسور اکسیژن شود. بنابراین، همیشه سطح روغن موتور را در حد استاندارد نگه داشته و به موقع آن را تعویض کنید.
اجتناب از کارکرد طولانی مدت موتور در دور آرام : کارکرد طولانی مدت موتور در دور آرام باعث افزایش دمای موتور و ایجاد رسوبات در محفظه احتراق می‌شود. این شرایط می‌تواند به سنسور اکسیژن آسیب برساند.
استفاده از سوخت با کیفیت : استفاده از سوخت با کیفیت پایین و حاوی ناخالصی می‌تواند باعث ایجاد رسوبات روی سنسور اکسیژن و کاهش عمر مفید آن شود.
خرابی سنسور اکسیژن عواقب جدی برای عملکرد موتور و افزایش مصرف سوخت دارد. به همین دلیل، توصیه می‌شود در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده، به سرعت نسبت به بررسی و تعویض سنسور اکسیژن اقدام کنید. همچنین، با رعایت نکات گفته شده در بخش پیشگیری، می‌توانید از عمر مفید سنسور اکسیژن خودرو خود بیافزایید.
