یکی از مشکلاتی که می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد بد جا رفتن دنده در ابتدای صبح یا هوای سرد است با امداد خودرو ایلام همراه باشید تا در مورد دلایل ایجاد این مشکل بیشتر بدانیم. اگر این مشکل را دو روز پشت سر هم تجربه کردید، توصیه شده است که سریعاً برای سرویس‌های دوره‌ای اقدام کنید .
دلایل بد جا رفتن دنده در ابتدای صبح
عمدتاً بد جا رفتن دنده دلایل مختلفی دارد اما در مورد بد جا رفتن دنده در اول صبح یا هوای سرد، دلایل زیر مطرح هستند:
روغن گیربکس نامرغوب یا نامناسب
استفاده از روغن گیربکس نامرغوب یا روغنی با ویسکوزیته (غلظت) نامناسب یا تعویض نشدن آن در زمان معین می‌تواند علت اصلی باشد . در هوای سرد، روغن گیربکس نامرغوب یخ می‌زند که این واکنش در زمستان بیشتر دیده می‌شود .
اگر در یک صبح سرد، جا رفتن دنده سخت‌تر باشد تقریباً مطمئن باشید که مشکل از روغن گیربکس است . همچنین، اگر پس از نیم ساعت رانندگی (و گرم شدن روغن در معرض دمای خودرو) مشکل بد جا رفتن دنده رفع شد، اطمینان کامل حاصل می‌شود که مشکل از روغن گیربکس است .
پایین بودن سطح واسکازین
کاهش سطح واسکازین گیربکس، که می‌تواند ناشی از نشتی باشد، از دیگر عوامل بد جا رفتن دنده است .
عدم تنظیم صحیح کلاچ
خارج شدن از تنظیم (بهم خوردن رگلاژ) سیم کلاچ یا دوشاخه کلاچ (شیش کلاچ) می‌تواند یکی از مهم‌ترین دلایل سفت جا رفتن دنده باشد .
فرسودگی قطعات کلاچ
ضعیف شدن و خرابی صفحه کلاچ می‌تواند موجب سفت جا رفتن دنده شود ، که در این حالت نیاز به تعویض کیت کلاچ است . همچنین استهلاک در سیستم کلاچ (دیسک، صفحه و سیم کلاچ) عملکرد دنده را مختل می‌کند .
خرابی قطعات داخلی گیربکس
خرابی دنده‌های برنجی (سینکرونایزر) داخل گیربکس یکی دیگر از دلایل رایج سفت جا رفتن دنده است. در خودروهای پرکارکرد، این مشکل ممکن است نیاز به باز کردن و تعمیر اساسی گیربکس داشته باشد. خورده شدن چرخ‌دنده‌ها نیز عمده دلیل بد جا رفتن دنده و نیازمند سرویس سریع است .
تفاوت‌ها و کاربرد انواع روغن گیربکس (واسکازین)
روغن گیربکس یا واسکازین وظیفه روانکاری دائمی بین چرخ‌دنده‌ها را بر عهده دارد و برای عملکرد درست گیربکس بسیار مهم است . زمان تعویض آن هر دو تا سه سال یکبار یا هر ۵۰ الی ۶۰ هزار کیلومتر است .
کد ویسکوزیته
W مخفف Winter (زمستان) است .عدد قبل از W (مثلاً ۷۵) نشان‌دهنده میزان شل یا سفت بودن روغن در فصل سرد سال (ویسکوزیته در سرما) است . در دمای سرد، روغن شل‌تر است تا روانکاری اولیه بهتر صورت گیرد .عدد بعد از W (مثلاً ۸۰ یا ۹۰) نشان‌دهنده ویسکوزیته در فصل تابستان و هوای عادی است . در تابستان روغن باید ویسکوزیته بیشتری داشته باشد تا بخار نشود و بیش از حد شل نباشد .
مقایسه 75W80 و 75W90
| ویژگی | 75W80 | 75W90 |
| ویسکوزیته در سرما (W75) | یکسان | یکسان |
| ویسکوزیته در گرما | کمتر (شل‌تر) | بیشتر (سفت‌تر) |
| عملکرد دمای بالا | کمتر | بهتر (مناسب بارهای سنگین) |
| جریان در دمای پایین | بهتر | ممکن است جریان کمتری داشته باشد |
| خودروهای پیشنهادی | پراید، ۲۰۶ تیپ ۵، دنا، رانا (موتورهای TU5) | تیبا، ریو (توصیه شده)، یا مناطق گرمتر |
اگر در خودروی شما 75W90 توصیه شده است و نتوانستید آن را پیدا کنید، می‌توانید از 75W80 نیز استفاده کنید، اما باید در مکان‌های بسیار گرم مراقب گیربکس باشید . در هوای گرم، قطعاً 75W90 عملکرد بهتری دارد .
علائم و دلایل خرابی بلبرینگ کلاچ و سیستم کلاچ
خرابی بلبرینگ کلاچ می‌تواند یکی از دلایل اصلی مشکلات در تعویض دنده باشد .
علائم خرابی بلبرینگ کلاچ
سفتی پدال کلاچ
به دلیل کاهش روغن‌کاری در بلبرینگ، یاتاقان سخت‌تر می‌شود و جدا کردن کلاچ مشکل‌ساز خواهد شد .
سخت جا رفتن دنده
این مشکل اغلب ادامه سفتی پدال است که باعث می‌شود خلاص کردن دنده سخت‌تر شود و فشار روی بلبرینگ وارد گردد، در نتیجه دنده بد جا می‌خورد.
صداهای غیرعادی
شنیدن صداهای پر زرق و برق، تند و زننده یا فشرده کننده (قِرقِر) که با فشار دادن پدال کلاچ بیشتر شنیده می‌شوند، نشان‌دهنده خرابی بلبرینگ است .
لرزش پدال کلاچ
اگر هنگام فشار دادن پدال، لرزش‌هایی را در پای خود احساس کنید، احتمالاً به دلیل بد آزاد شدن کلاچ است که نشانه‌ای از خرابی بلبرینگ کلاچ می‌باشد .
سایر مشکلات کلاچ که منجر به سخت جا رفتن دنده می‌شوند
رانندگی غیراستاندارد
استفاده نادرست از پدال کلاچ و ناتوانی در قرار دادن صفحه کلاچ در حالت خلاص هنگام تعویض دنده می‌تواند به لبه‌های چرخ‌دنده‌ها فشار وارد کند .
داغ شدن دیسک و صفحه کلاچ
نیم کلاچ کردن طولانی، تعویض دنده نامناسب (با دور موتور پایین)، رانندگی در ترافیک سنگین و مشکلات فنی (مانند خرابی بلبرینگ کلاچ یا تنظیم نبودن کلاچ) می‌تواند باعث داغ شدن بیش از حد دیسک و صفحه شود . داغ شدن صفحه کلاچ می‌تواند منجر به سفت شدن پدال کلاچ یا لرزش خودرو هنگام تعویض دنده شود .
پدال کلاچ بالا نمی‌آید
خرابی بلبرینگ رهاسازی کلاچ، خرابی سیلندر اصلی یا ثانویه سیستم هیدرولیک کلاچ، یا شکستن اتصالات پدال می‌تواند باعث سفت شدن یا بالا نیامدن پدال شود .
تشخیص عیب کلی گیربکس
اگر در حالت خاموش بودن خودرو، دنده‌ها راحت جا می‌روند اما در حالت روشن به سختی، این نشان‌دهنده وجود مشکل در سیستم کلاچ یا واسکازین است . اگر دنده با صدا جا می‌رود (صدای قرچه)، این ایراد به دیسک و صفحه، کیفیت واسکازین یا خود گیربکس مربوط است .
اگر مشکل بد جا رفتن دنده در صبح‌ها را دارید و پس از گرم شدن خودرو رفع می‌شود، احتمالاً مشکل از کیفیت یا گرید واسکازین شماست . اگر مشکل سفت جا رفتن دنده یا صدای غیرعادی به صورت مداوم (چه سرد و چه گرم) وجود دارد، باید سیستم کلاچ (سیم کلاچ/رگلاژ، دیسک و صفحه، بلبرینگ کلاچ) و در نهایت دنده‌های برنجی گیربکس بررسی و تعمیر شوند .
